Programma watersysteem

Klimaat

Op het gebied van klimaat leveren we een bijdrage aan enkele koploperprojecten van partners die voldoen aan de opgestelde DPRA-criteria (Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie). Daarnaast ontwikkelen we beleid om ons watersysteem meer 'klimaatrobuust' in te richten. Ook voeren we samen met gemeenten risicodialogen volgend op de uitgevoerde stresstesten. Op basis van de uitkomsten van deze risicodialogen zal een uitvoeringsagenda worden opgesteld.

We werken in 2020 verder aan projecten die bijdragen aan de strategie van het Zoetwaterprogramma Oost Nederland (ZON (Zoetwaterstrategie Oost Nederland)). Voorbeelden hiervan zijn projecten als Collendoornerveen en de renovatie van diverse stuwen en gemalen.

In 2019 is de regeling Landbouw op Peil Vechtstromen in het Overijsselse deel van het beheergebied in samenspraak met LTO (land en tuinbouw organisatie)-Noord opgesteld voor de agrarische sector. We werken samen met agrarische ondernemers aan KRW-, ZON- en klimaatmaatregelen op bedrijfs- en perceelsniveau, waaronder het project Duursaam Glashelder. In 2020 richten we ons op meer bekendheid geven aan de regeling en het tot uitvoering brengen van kansrijke maatregelen.

In 2020 hebben we de toetsing in het kader van het Nationaal Bestuursakkoord Water (NBW (nationaal bestuursakkoord water)) afgerond en hebben we knelpunten van ons watersysteem in beeld. Op basis hiervan gaan we samen met de omgeving een maatregelenprogramma opstellen voor locaties waar de kans op overstromingen vanuit het watersysteem groter is dan acceptabel. Naar aanleiding van de evaluatie van de droogteperiode in 2018 wordt verder uitvoering gegeven aan de aanbevelingen, bijvoorbeeld door het uitvoeren van twee pilot projecten om samen met partners water te sparen.

Waterkwaliteit

In 2020 wordt volop verder gewerkt aan de voorbereiding en uitvoering van projecten die bijdragen aan de doelen vanuit de Kaderrichtlijn Water (KRW). Het gaat hierbij om onder andere projecten in de Vecht, Dinkel en Nieuwe Drostendiep. Daarnaast gaan we voor een aantal waterlichamen haalbaarheidsstudies opstarten, zodat vanaf 2023 de uitvoeringsfase kan gaan starten.

Duurzaamheid

In 2020 zullen naar verwachting de eerste Natura 2000 deelgebieden in het Dinkel, Regge- en Vechtdal in uitvoering worden genomen. Voorafgaand hieraan zal Vechtstromen besluiten van welke projecten zij ook als bestuurlijk trekker de realisatiefase wil oppakken. Hierbij is de mogelijkheid om Natura 2000 opgaven met KRWdoelen te combineren een belangrijk criterium.

Vechtstromen wil in 2020 samen met partners een vergroeningsstrategie opstellen. Het doel is om meer aandacht te geven aan ecologie, biodiversiteit en natuur inclusief bouwen. Ook het maaibeleid wordt herzien, om zo heldere onderhoudskaders mee te geven die onder andere aansluiten bij de blauwgroene koers van het waterschap. Hierbij anticiperen we op klimatologische ontwikkelingen en zijn we daarnaast gericht op het bereiken van KRW-doelen.

Organisatie

In 2023 moet assetmanagement (onderhoudsfilisofie waarin alle bedrijfsmiddelen worden betrokken zodat een afgewogen keuze wordt gemaakt voor een balans tussen bedrijfszekerheid en kosten) als werkwijze volledig doorgevoerd zijn binnen Vechtstromen. De afweging tussen prestaties, risico's en kosten staat centraal in assetmanagement. In 2019 is daarvoor een implementatieplan opgesteld en in 2020 wordt gestart met de implementatie en ontwikkeling van assetmanagement voor alle fysieke assets.

We continueren de huidige aanpak ten aanzien van het op orde brengen van onze assets. In bouwteam verband worden diverse kunstwerken gerenoveerd. Daarnaast worden een tweetal bruggen aangepakt die hoog geprioriteerd zijn. Conform het baggerplan en beschoeiingenbeleid gaan we diverse watergangen baggeren en vervangen we op een aantal locaties beschoeiingen.

De implementatie van het nieuwe vaarbeleid voor de Vecht zal in 2020 grotendeels worden afgerond. Dit vaarbeleid wordt samen met partners gemaakt en bestaat uit een complexe set aan onderwerpen zoals een natuurtoets, een aangepast vaarbesluit en beleid voor het bouwen van bijvoorbeeld steigers in het winterbed. Parallel moeten een aantal rest- en knelpunten in het gebruik en beheer van de verschillende sluizen worden opgelost.

• Door een uitspraak van de Raad van State over de stikstofproblematiek is er een groot risico op vertraging in onze projecten waarvoor een vergunning benodigd is. Ophet moment van schrijven zijn de aanbevelingen van het adviescollege (Remkes) nog niet volledig uitgewerkt in landelijk beleid.

• PFAS is een verzamelnaam voor een groep stoffen die worden gebruikt bij diverse industriële processen vanwege hun brandwerende of vuil- en waterafstotende eigenschappen. Van een aantal van deze stoffen is aangetoond dat ze schadelijk zijn voor het milieu. Op dit moment heeft de minister besloten tot een tijdelijk handelingskader. Extra kosten voor onderzoek en mogelijke problemen bij de afzet en verwerking van grond kunnen gevolgen hebben voor projecten.

• Er is druk op de eindtermijn van de maatregelen vanuit de Kaderrichtlijn Water (KRW). In 2027 moeten alle maatregelen zijn uitgevoerd. In 2020 worden de voorstellen voor maatregelen om de KRW-doelen te bereiken voor het Stroomgebiedsbeheerplan 2021-2027 (SGBP (stroomgebiedsbeheerplan)) aan het bestuur voorgelegd.

• Marktontwikkelingen (sectorale druk en prijsniveau van arbeid en materiaal) en formatiedruk vormen een toenemende bedreiging voor de haalbaarheid en uitvoerbaarheid van het lopende programma.

• Subsidies voor watersysteemprojecten zijn ook in 2020 belangrijk om de gestelde doelen te behalen. De uitdaging is om aan de vastgestelde subsidie eisen te voldoen qua planning en resultaat. Door de vertraging als gevolg van de stikstofproblematiek kunnen Europese subsidies (POP) ter grootte van circa 15 miljoen euro in de gevarenzone komen. In 2020 zijn geen nieuwe Europese subsidies beschikbaar. Wel verwachten we nieuwe nationale subsidieprogramma’ specifiek voor natuur en kringlooplandbouw.

Netto kosten (bedragen in miljoenen euro's)

Netto-kosten zijn kosten die aan het programma worden toegerekend en waarvan zijn afgetrokken de baten (met uitzondering van de belastingopbrengsten en andere algemene opbrengsten) die aan het programma worden toegerekend.

Netto investeringen 2019-2023 (bedragen in miljoenen euro's)

In 2022 en 2023 is een nog nader in te vullen extra investeringsvolume opgenomen dat komend jaar wordt toegekend aan specifieke doelen zoals de klimaat opgave en waterkwaliteit. Dit houdt in dat de vrije financiële ruimte uit het bestuursakkoord in bovenstaande getallen zijn verwerkt. De integrale afweging tussen de verschillende opgaven vindt begin volgend jaar plaats bij de meerjarenverkenning.

Investeringsprojecten 2020 (bedragen in miljoenen euro's)

Toelichting grootste investeringen

De grootste investeringen worden hierna toegelicht:

• Diverse kunstwerken in ons hele beheergebied (met name stuwen en gemalen) worden, onder andere in bouwteamverband, gerenoveerd.
• In 2020 worden diverse watergangen gebaggerd (bijvoorbeeld de Hammerwetering) en zullen we op een aantal locaties de beschoeiing vervangen, zoals bijvoorbeeld langs de Dommerswijk.
• In 2020 starten we met de uitvoering van diverse Vechtprojecten, zoals Karshoek Stegeren en Rheezermaten. In het deelgebied Vechtrijk Gramsbergen wordt verder gewerkt aan de voorbereidingsfase.
• In 2020 start de uitvoering van een aantal projecten rondom de Dinkel - zoals de Elsbeek, Glanerbeek en Ruenbergerbeek - om deze conform de KRW in te richten. Ook willen we van start met de realisatie van Dinkel Zuid (Natura2000 / KRW). Verder gaat in 2020 in het Beneden-Dinkel-gebied de planfase van start om de KRW-opgave voor te bereiden, te beginnen met een modelstudie.
• In 2020 vervolgen we de voorbereiding van het Nieuwe Drostendiep in samenwerking met o.a. de agrarische initiatiefgroep Drostendiep. We zijn hier gericht op het oplossen van knelpunten op het gebied van landbouw en water. Daarnaast vindt de uitvoering plaats van onder andere het deelgebied Aalderstroom waarbij we zijn gericht op natuur- en KRW-doelstellingen.
• Een aantal trajecten van het project Beken Hengelo voeren we in 2020 uit, zoals de Elsbeek ter hoogte van de Colensostraat. Hierbij worden de eerste ervaringen opgedaan met klimaatrobuuste maatregelen in de stad die samen met de gemeente, woningbouwvereniging, bewoners en eigenaren ontworpen zijn. Daarnaast pakken we urgente knelpunten aan in het beheer en onderhoud.
• Het project Reggedal Enter is in 2019 opgeleverd. In 2020 vinden afrondende werkzaamheden plaats.
• In 2020 gaan we verder met de uitvoering van het project Collendoornerveen. Dit project is gericht op herstel van de natuurlijke afwatering in het gebied rondom Hardenberg.
• Ten aanzien van het beschikbare materieel wordt jaarlijks het nodige onderhoud gepleegd en waar nodig machines vervangen.