De programma's

Het jaar 2021 werd voor het tweede jaar op rij gekenmerkt door gevolgen van de COVID-19 pandemie. Dit heeft in een aantal gevallen gezorgd voor vertraging qua inspanningen op het doelbereik zonder dat einddoelen op dit moment veranderen. Dit jaarverslag spiegelt aan de programmabegroting van 2021. Bij de bestuurlijke voortgangsrapportage (BVR) van afgelopen najaar is deze programmabegroting geactualiseerd en bijgesteld. We constateren dat er spanning bestaat op het behalen van de doelen van de Kaderrichtlijn Water (KRW) eind 2027. Dit heeft zowel te maken met de doorlooptijd van gebiedsprocessen als het tijdig beschikbaar hebben van de benodigde capaciteit van de daartoe geprogrammeerde investeringen.

Het zomerseizoen was minder droog dan de afgelopen jaren. Het IPCC rapport uit augustus 2021 en een nadere duiding daarvan in het Klimaatsignaal'21 van het KNMI gaf aan dat de winter in Nederland natter en de zomerneerslag grilliger gaat worden. We zullen vaker te maken krijgen met droogte en extreme neerslag. De extreme wateroverlast van afgelopen juli in Limburg was daar een voorbeeld van. Met onze werkzaamheden aan een veilig en robuust watersysteem maken we ons beheergebied bestendiger voor dit soort extremen. Hieronder gaan we daar per thema wat dieper op in.

In de in 2021 uitgevoerde investeringsprojecten is vertraging opgetreden door de pandemie, gebiedsprocessen en juridische procedures. Daarnaast hebben we uitvoering gegeven aan onze reguliere activiteiten. Het financiële voordeel in de exploitatie is grotendeels incidenteel. Alleen een geplande vervanging van een meetsysteem is naar 2022 uitgesteld.

Het programma waterketen draagt vooral bij aan het bereiken van een goede waterkwaliteit en minimale slibafvoer door de zuiveringen, gemalen, persleidingen (transportleiding voor rioolwater van een woonkern naar de rwzi) en de slibverwerking in goede toestand te houden. Dit noemen we Infrastructuur op orde. Het zuiveren van afvalwater kost veel energie, maar in de waterketen zijn er ook veel mogelijkheden om energie op te wekken. Daarom wordt binnen het programma waterketen ook specifiek stilgestaan bij de energiecomponent van het duurzaamheidsdoel. Voorts is in het hele zuiveringsproces een goede organisatie van vele soorten informatie van bijzonder belang.

Dit jaarverslag spiegelt aan de doelen die zijn beschreven in de programmabegroting 2021 en zijn bijgesteld in het bestuurlijk voortgangsrapport (BVR) 2021. Ondanks dat de realisatie van de investeringen wat achter is gebleven, wordt dit voor de doelrealisatie 2021 niet zichtbaar omdat vrijwel alle doelen van waterketen een lange doorlooptijd kennen. Er ontstaat wel spanning om de doelen in de jaren t/m 2027 te halen. Deze spanning bestaat uit een grote assetmanagement (onderhoudsfilisofie waarin alle bedrijfsmiddelen worden betrokken zodat een afgewogen keuze wordt gemaakt voor een balans tussen bedrijfszekerheid en kosten) opgave om de installaties op orde te brengen en te houden en mogelijk toekomstige extra opgaven (Groeifonds, versnellen KRW).

De operationele resultaten van de zuiveringen blijven voldoen aan de bestuurlijk gewenste verwijderingsrendementen.

Qua energieneutraliteit wordt een grote stap vooruit gezet door de realisatie van de zonnevelden én een ander systematiek qua berekenen. Dit wordt verder in deze paragraaf onder de kop Duurzaamheid uitgebreider beschreven.

Vanuit het programma besturen en organiseren geven we vanuit het reguliere werk invulling aan de duurzaamheidsdoelen, bijvoorbeeld door het benutten van duurzaamheidskansen in projecten en door als opdrachtgever eisen te stellen aan duurzaamheid. Op deze wijze leveren we als organisatie een bijdrage aan een duurzame regio en daarmee vergroten we onze maatschappelijke waarde.

Sociale, technologische en economische ontwikkelingen volgen elkaar steeds sneller op. Kennis en innovatie vormen een voorwaarde om hierop als waterschap goed in te kunnen spelen. In diverse proeftuinen werkt waterschap Vechtstromen samen met kennisinstellingen, publieke én private partijen.

Maatschappelijke opgaven vragen om samenwerking tussen bestuur, organisaties, bedrijven, onderwijs en inwoners. Daarom zetten we in op educatie, samenwerking en communicatie. Dit doen we op verschillende niveaus, lokaal, regionaal, landelijk, grensoverschrijdend (Duitsland) en (via de landelijke samenwerking in Blue Deal), ook internationaal.

De wendbaarheid van onze medewerkers en organisatie is van belang om, ook op langere termijn, tijdig in te kunnen blijven spelen op kansen en ontwikkelingen. Denk hierbij aan de klimaatverandering, energietransitie of digitale transformatie, maar ook veranderingen als gevolg van wijzingen in wetgeving. Daarom werken we aan ons strategisch vermogen, onze realisatiekracht en het bestuurlijk-ambtelijk samenspel.

Als gevolg van een relatief hoge leeftijdsopbouw hebben we de komende jaren te maken met een relatief hoge uitstroom van personeel. In combinatie met krapte op de arbeidsmarkt is het van belang om te blijven werken aan aantrekkelijk werkgeverschap. Ook voor mensen met een achterstand op de arbeidsmarkt.

Het programma besturen en organiseren ligt qua uitvoering voor veel maatregelen op schema. In 2021 zijn de resterende tussendoelen die nog niet concreet waren (witte vlakken in bovenstaand overzicht) geconcretiseerd. Hieronder volgt een overzicht van de resultaten over 2021 en een toelichting op afwijkingen ten opzichte van de bestuurlijke voortgangsrapportage 2021.