Programma watersysteem

Binnen het programma watersysteem staat het beheer en onderhoud van onze assets centraal. We willen de verschillende functies in ons werkgebied zo goed mogelijk bedienen door te komen tot een optimum in kosten, prestaties en risico's van bijvoorbeeld stuwen, gemalen en watergangen. De ontwikkeling en implementatie van deze werkwijze (assetmanagement (onderhoudsfilisofie waarin alle bedrijfsmiddelen worden betrokken zodat een afgewogen keuze wordt gemaakt voor een balans tussen bedrijfszekerheid en kosten)) is binnen het waterschap in volle gang. Met de blauwgroene koers vanuit het bestuursakkoord en de meerjarenverkenning 2021-2030 worden een aantal duidelijke accenten gezet op de thema's klimaat, waterkwaliteit en duurzaamheid. Met deze Begroting 2021 wordt daar een invulling aan gegeven voor het komende begrotingsjaar. In de doelenboom van het programma watersysteem is een nadere duiding van de opgaven gegeven specifiek voor dit programma. De uitdaging is om de verschillende ambities op een effectieve en efficiënte manier te combineren en te stapelen.

Beheer op orde

In 2021 werken we volop verder aan het thema beheer op orde. Zo worden diverse vijvers en watergangen gebaggerd, onder andere de Hammerwetering en diverse vijvers en wateren in Hengelo en Haaksbergen. Vanuit de koers van de meerjarenverkenning vindt een inhaalslag plaats bij het vervangen van beschoeiing.

Ook worden diverse stuwen en gemalen gerenoveerd zodat deze weer voldoen aan de gestelde eisen.

Een extra accent ligt op het toekomstbestendig maken van de procesautomatisering van het watersysteem. In 2021 wordt een business case opgesteld met als doel dat de betreffende assets weer goed kunnen communiceren met de hoofdpost en het aantal storing wordt verminderd.

Klimaat

In 2021 geven we uitvoering aan de pilot klimaat robuust werken naar aanleiding van de evaluatie droogte uit 2019. Met de pilots willen we de waarde ontdekken van (hydrologische) maatregelen in specifieke watersystemen, bedoeld om te komen tot een veerkrachtiger en klimaat robuuster watersysteem. Een deel van de pilot wordt uitgevoerd in het noordelijk deel van ons beheergebied, en een deel in noordoost Twente. We werken in 2021 ook verder aan projecten als Water Collectief Twente 2 waarbij lokale maatregelen worden genomen om water langer vast te houden, Landbouw op Peil en Lumbricus.

Waterkwaliteit

We werken de komende jaren volop door aan de realisatie van de maatregelen ten behoeve van de Kaderrichtlijn Water (KRW). Waar de afgelopen jaren veel projecten in voorbereiding waren, komen veel projecten nu in de uitvoeringsfase. In 2021 denken we dan ook ca. 23 kilometer aan heringerichte watergangen op te leveren. Het betreft dan bijvoorbeeld projecten rondom de Vecht zoals Rheezermaten en Karshoek-Stegeren, Archemermaten (Regge) en de Glanerbeek. Daarnaast wordt naar aanleiding van eerder uitgevoerde verkenningen een strategie en uitvoeringsplan opgesteld voor toekomstige waterlichamen, zodat tijdig kan worden gestart met de voorbereiding. Bij een aantal projecten die we de komende jaren gaan oppakken wordt naar aanleiding van de vergroening uit de meerjarenverkenning 2021-2030 budget gereserveerd voor biodiversiteitsmaatregelen.

Duurzaamheid

Ten aanzien van de in 2020 opgestelde vergroeningsstrategie wordt het komend jaar gewerkt aan een uitvoeringsagenda. Bekeken zal worden welke maatregelen het meest effectief en kansrijk zijn om in het licht van de blauwgroene koers op te pakken. Een onderdeel daarvan is het maaibeleid. Hierover worden in 2021 diverse gesprekken gevoerd met interne en externe stakeholders. Daarnaast werken we verder in diverse Natura 2000 gebieden om de wateropgaven (KRW) te realiseren.

Onze ambities pakken we bij voorkeur op in gebiedsprocessen. Dit heeft als risico dat de voorbereiding veel meer tijd en inzet vraagt dan voorzien. Dit kan op gespannen voet komen te staan met bijvoorbeeld de deadline voor de realisatie van de maatregelen KRW.

Het Europese GLB transitieprogramma, een vervolg op het aflopende POP-programma, en het nieuwe ZON-programma biedt kansen om subsidies te verwerven vanuit de thema's klimaatadaptatie, waterkwaliteit, innovatie en plattelandsontwikkeling.

Netto kosten (bedragen in miljoenen euro's)

Netto-kosten zijn kosten die aan het programma worden toegerekend en waarvan zijn afgetrokken de baten (met uitzondering van de belastingopbrengsten en andere algemene opbrengsten) die aan het programma worden toegerekend en bestaan voor afgerond 1/3 uit kapitaallasten (rente- en afschrijvingskosten), 1/3 uit toegerekende  personeelskosten (personeelslasten) en 1/3 uit overige uitgaven (beïnvloedbare externe kosten). Bij de overige uitgaven is voor 2021 in verband met de taakstelling geen inflatiecorrectie toegepast. Ten opzichte van de vorige programmabegroting blijven de netto kosten gelijk inclusief een incidentele bate van € 400.000 voor de vergroeningsstrategie (zie pag. 49 van de Meerjarenverkenning 2021-2030).

Netto investeringen 2020-2024 (bedragen in miljoenen euro's)

Investeringsprojecten 2021 (bedragen in miljoenen euro's)

Toelichting grootste investeringen

De grootste investeringen worden hieronder toegelicht:

• Diverse kunstwerken in ons hele beheergebied (met name stuwen en gemalen) worden, onder andere in bouwteamverband, gerenoveerd. Ook worden een aantal bruggen gerenoveerd zodat deze weer voldoen aan de gestelde eisen.
• In 2021 worden diverse watergangen gebaggerd (bijvoorbeeld een aantal wateren in Haaksbergen en Hengevelde) en zullen we op een aantal locaties de beschoeiing vervangen, zoals bijvoorbeeld langs de Hammerwetering en de Lutterhoofdwijk.
• Aan de Vecht wordt in 2021 verder gewerkt aan de uitvoering van de deelprojecten Rheezermaten en Karshoek-Stegeren. Daarnaast wordt gestart met de uitvoering van het traject Gramsbergen.
• Rondom de Dinkel wordt in 2021 gestart met de uitvoering van de N2000 / KRW opgave in het gebied Dinkel-zuid. Daarnaast vindt uitvoering plaats van de maatregelen aan de Ruenbergerbeek en de Glanerbeek.

Ten opzichte van de jaarschijf 2021 in de MJV 2021-2030 zijn er een aantal verschuivingen voorgesteld. Het betreft bijvoorbeeld de versnelling van de renovatie van een aantal kunstwerken. Daarnaast wordt vanuit 2020 de renovatie van een brug doorgeschoven naar 2021 in verband met langere voorbereidingstijd en afstemming met de gemeente.

Bij het project N2000 / KRW Dinkel zuid is een deel van het budget doorgeschoven naar 2022 doordat de plan uitwerkingsfase wat meer tijd vraagt dan verwacht. Ook het project Beken Hengelo schuif een deel van het budget door naar 2022. De oorzaak hiervan is dat in verband met Corona geen participatiebijeenkomsten konden worden georganiseerd en het planproces hierdoor is vertraagd.