Programma besturen en organiseren

Programma Besturen & Organiseren zorgt ervoor dat de organisatie de bestuurlijke doelen kan blijven behalen en maakt de organisatieontwikkeling en bestuurlijke vernieuwing mogelijk. Vanuit het programma wordt specifiek aandacht gegeven aan de transformaties op het gebied van assetmanagement (onderhoudsfilisofie waarin alle bedrijfsmiddelen worden betrokken zodat een afgewogen keuze wordt gemaakt voor een balans tussen bedrijfszekerheid en kosten), de digitale transformatie en de omgevingswet. Daarbij is de blauwgroene koers doorvertaald naar de plannen voor de komende jaren. In de doelenboom aan het begin van dit hoofdstuk is vermeld welke opgaven specifiek in dit programma zijn opgenomen. Voor enkele opgaven zijn indicatoren weergegeven die meer inzicht geven in de voortgang op de betreffende maatregelen.

Om de ambities van het bestuur te kunnen realiseren zetten we in op het versterken van ons strategisch vermogen en het vergroten van de realisatiekracht. Op de inhoudelijke thema's (kwantiteit, waterkwaliteit en duurzaamheid) bepalen we verder positie en vertalen de consequenties door naar concrete maatregelen in de programmering. Daarnaast vallen de veranderopgaven (digitale transformatie, assetmanagement (onderhoudsfilisofie waarin alle bedrijfsmiddelen worden betrokken zodat een afgewogen keuze wordt gemaakt voor een balans tussen bedrijfszekerheid en kosten), omgevingswet) onder het programma Besturen en Organiseren.

Omdat beschikbare capaciteit een van de beperkende factoren is als het gaat om ons doelbereik is een belangrijk speerpunt voor de organisatie om meer grip te krijgen op de vraag en aanbod van capaciteit. Dit doen wij in 2022 onder andere door verdere aanscherping van de resultaten in het concern- en teamplan en het organiseren van een proces om vraag en aanbod van capaciteit beter op elkaar af te stemmen. Ook bereiden we voorstellen voor in het kader van het activeren van uren om de beschikbare capaciteit flexibel mee te kunnen laten bewegen met de omvang van het investeringsvolume.

Zoals eerder aangekondigd zijn er veel ontwikkelingen met betrekking tot wetgeving Digitale Overheid. Naast de technische implicaties daarvan vraagt dit op een aantal onderdelen om een nadere ambitiebepaling, zoals op de digitale dienstverlening. Daarbij zullen naast de mate van transparantie en dienstverlening ook de financiële en organisatorische implicaties in beeld worden gebracht. De participatievisie en de afgeleide participatieverordening zullen in 2022 ter besluitvorming aan het algemeen bestuur worden voorgesteld. Er komt steeds beter zicht op de benodigde inspanningen om deze wetgeving te implementeren. Vanaf 2022 wordt de informatiestrategie geïmplementeerd waarmee een aantal belangrijke voorwaarden worden gerealiseerd om kansen ten aanzien van de Digitale Transformatie te kunnen benutten.

De doorontwikkeling van het team Strategie en Omgeving gaat ons helpen om tijdig in te spelen op veranderingen in én met onze omgeving. Dit doen we door onder meer het inrichten van een strategische cyclus, een lange termijn agenda en borging van de beleidscyclus. Vanuit de communicatievisie richten we ons in 2022 op arbeidsmarktcommunicatie en de inrichting van de publiekspunten. Ook vindt er een 2-meting bij onze stakeholders plaats. De ingezette koers voor wat betreft de interne communicatie houden we vast en breiden we verder uit om de bestuurlijke ambities te ondersteunen en om het handelingsperspectief van medewerkers goed te duiden.

De organisatie brede strategische personeelsplanning SPP geeft inzicht in ons personeelsbestand, zowel kwalitatief als kwantitatief wat we met het oog op de toekomstige ontwikkelingen nodig hebben. De SPP zal ook inzicht geen in de mogelijkheden van trainees en participatiebanen. De implementatie van de SPP start in 2022, met hieraan gekoppeld een concernopleidingsplan. De Kennis en Innovatie agenda is in uitvoering. De eerste voorstellen zijn vastgesteld door de daarvoor opgerichte innovatieraad. In 2022 worden de lopende innovatieprojecten gecontinueerd en zullen nieuwe projecten worden voorgesteld.

De doelen en inspanningen op gebied van duurzaamheid uit het bestuursakkoord Vechtstromen 2019 – 2023 zijn in beeld gebracht net als de doelen en inspanningen uit het nationale Klimaatakkoord. De omvang van de ambitie en de relatief beperkt middelen en menskracht vraagt om focus en prioritering. Voorstellen hiervoor worden in  Q1 2022 ter bespreking aangeboden aan het Algemeen bestuur. We richten ons in de huidige bestuursperiode met name op het verder in kaart brengen van de acties (onderzoek, verkenningen e.d.) en voorbereiden van investeringen. Ondertussen hebben de leden van de Europese Unie de doelstelling voor 2030 aangescherpt tot 55 procent Co2-reductie. Om deze doelstelling te halen heeft de Europese Commissie een uitgebreid pakket aan maatregelen voorgesteld onder de noemer Fit for 55. Het gesprek over de gevolgen van de aanscherping van deze doelstelling zal in 2022 gevoerd worden.

In 2022 gaan we door met de implementatie van de Blue Deal en de uitvoering van de Agenda Internationale Samenwerking 2021-2026. Daarnaast zal de grensoverschrijdende samenwerking in 2022 gecontinueerd worden.

We handelen conform de definitie van duurzaam financieel beleid met de accenten op structureel sluitende exploitatiebegroting, maatschappelijk aanvaardbare lastendruk en financiële positie in een 10-jarig perspectief: een visie op de schuldpositie zal worden opgeleverd in 2022.

Na vaststelling van de inkoopstrategie 2020-2023 met focusgebieden duurzaam inkopen, innovatie en stimuleren regionale en lokale economieën zal in 2022 deze strategie worden uitgevoerd.

Het bestuur heeft extra investeringsruimte beschikbaar gesteld om de ambities uit het bestuursakkoord te realiseren. Deze extra investeringen zijn mogelijk gemaakt door een beperkte tariefstijging en financiële taakstelling. Bij het beschikbaar stellen van de extra middelen in de investeringsbegroting is aangegeven dat hier ook inzet voor de ondersteuning voor kan worden gebruikt. De huidige praktijk van activeren van uren binnen Vechtstromen maakt dat het lastig is deze ruimte in de investeringsbegroting ook daadwerkelijk in te zetten voor de ondersteuning. Er zijn acties gestart om deze knelpunten weg te nemen.

In zowel projecten als in de exploitatie zien we de invloeden van stijgende kosten van grondstoffen, langere doorlooptijden van leveringen en beperkte capaciteit bij onze leveranciers.

We zien een verschuiving van kosten optreden binnen het domein ICT. Steeds vaker maken we voor de kantoorautomatisering gebruik van software als een dienst met hogere exploitatielasten tot gevolg. Daarentegen investeren we minder in kantoorautomatisering, al blijft de basis infrastructuur noodzakelijk.

In 2021 is de concernbrede SPP opgestart. De implementatie hiervan vindt de komende jaren plaats. De relatief grote uitstroom van personeel biedt daarbij zowel kansen als risico's (kennisborging).

De oplevering van de position paper circulaire economie ondervindt mogelijk vertraging door het uitblijven van een Uniestandpunt.

De Unie heeft gewezen op verhoging van de Europese norm van 49% naar 55% CO2 neutraal werken. De effecten hiervan moeten nader uitgezocht.

Het proces van de Digitale Transformatie biedt kansen om onze realisatiekracht te vergroten. In 2022 is het zaak om te bepalen of we de juiste koers te pakken hebben en voldoende snel handelen. De informatiestrategie biedt daarnaast richting om de informatievoorziening beter te organiseren. De grotere afhankelijkheid van informatie en digitale systemen vereist dat we blijvend investeren in informatiebeveiliging.

In 2022 besteden we onze software voor onze financiële processen opnieuw aan. Met de vervanging van deze software is in onze investeringsplanning rekening gehouden. De vraag is of de geplande investeringsruimte in de huidige markt nog reel en daarmee voldoende is om tot een gewenst pakket te komen. Mocht daartoe aanleiding zijn dan zullen wij u daarover tijdig informeren en indien nodig om een besluit vragen.

De benodigde informatievoorziening voor assetmanagement (onderhoudsfilisofie waarin alle bedrijfsmiddelen worden betrokken zodat een afgewogen keuze wordt gemaakt voor een balans tussen bedrijfszekerheid en kosten) komt steeds beter in beeld. Tegelijkertijd moet in 2022 het financiële systeem worden vervangen. Dit biedt zowel risico's voor de korte termijn (implementeren van de werkwijze) als kansen voor de langere termijn (verbeteren informatievoorziening).

Binnen het primair proces wordt verouderde ICT gebruikt in de telemetrie en de proces automatisering. Langlopende vervangingsprojecten zijn gestart. Het in de lucht houden van oude systemen en de projectmatige vernieuwing zal nog meerdere jaren beslag leggen op de beheerorganisatie.

Netto kosten (bedragen in miljoenen euro's)

Netto kosten zijn de kosten die aan een programma worden toegerekend en waarvan zijn afgetrokken de opbrengsten (met uitzondering van de belastingopbrengsten en andere algemene opbrengsten) die aan het programma worden toegerekend. Op hoofdlijnen bestaan de netto kosten uit kapitaallasten, (toegerekende) personeels-/overheadkosten en overige kosten, elk voor circa 1/3e deel. De netto-kosten binnen dit programma zijn gedaald ten opzichte van 2021. Dit is te verklaren door het inboeken van de taakstelling zoals opgenomen in de MJV 2022-2031. Ook zijn de kapitaallasten en het centraal inhuur budget lager dan in 2021. Tot slot is een deel van de directe programmakosten als dekking voor de doorontwikkeling van team Informatie Voorziening (IV) aangewend.  De indexatie van budgetten t.o.v. 2021 zorgt voor hogere lasten, evenals de doorbelasting van overhead en personeelskosten. Dit laatste als gevolg van (autonome) kostenstijgingen o.a. op het gebied van ICT en huisvesting. Per saldo leidt dit tot lagere netto kosten voor dit programma.

Het totaal van de middelen in dit programma worden bijvoorbeeld besteed aan:

• Bestuurs- en organisatiekosten (o.a. verkiezingen)
• Kosten financieel-, HRM- en ARBO beleid
• Uitvoeringskosten belastingheffing (GBLT (gemeenschappelijk belastingkantoor locosensus en tricijn))
• Kosten voor dienstverlening Rijk (waaronder basisregistratie WOZ)
• Innovatie
• ICT-beleid en digitalisering
• Kosten voor huisvesting en interne faciliteiten
• Communicatie (beleid en uitvoering)

Netto investeringen 2021-2025 (bedragen in miljoenen euro's)

De verhoging van de jaarschijf 2022 wordt grotendeels veroorzaakt door het doorschuiven van een aantal deelprojecten van het project modernisering huisvesting uit 2021. Tevens is er een verschuiving van 2025 naar 2022 van een aantal noodzakelijke facility- en ICT vervangingsinvesteringen geprogrammeerd.

Investeringsprojecten 2022 (bedragen in miljoenen euro's)

Toelichting grootste investeringen

Bij de MJV was al voorzien dat een aantal activiteiten van het project modernisering Huisvesting en ICT van 2021 door zou lopen naar 2022. De planning is nu dat meer activiteiten van dat project zullen doorlopen naar 2022 waardoor de jaarschijf van 2022 verhoogd wordt met € 1,3 miljoen.

De implementatie van Digikompas is vertraagd door latere realisatie van de eigen interne aansluiting en ook is er vertraging van landelijke oplevering van het DSO: daardoor wordt de jaarschijf 2022 verhoogd met €200.000,-