Programma besturen en organiseren

Programma Besturen & Organiseren zorgt ervoor dat de organisatie de bestuurlijke doelen kan blijven behalen en maakt de organisatieontwikkeling en bestuurlijke vernieuwing mogelijk. Vanuit het programma wordt specifiek aandacht gegeven aan de veranderopgaven op het gebied van assetmanagement (onderhoudsfilisofie waarin alle bedrijfsmiddelen worden betrokken zodat een afgewogen keuze wordt gemaakt voor een balans tussen bedrijfszekerheid en kosten), de digitale transformatie en de omgevingswet. Daarbij is de blauwgroene koers doorvertaald naar de plannen. In de doelenboom aan het begin van dit hoofdstuk is vermeld welke opgaven specifiek in dit programma zijn opgenomen. Voor enkele opgaven zijn indicatoren weergegeven die meer inzicht geven in de voortgang op de betreffende maatregelen.

Infrastructuur op orde

Om een veilige en moderne werkomgeving te creëren worden er op basis van een assetmanagement (onderhoudsfilisofie waarin alle bedrijfsmiddelen worden betrokken zodat een afgewogen keuze wordt gemaakt voor een balans tussen bedrijfszekerheid en kosten) plan, zowel bij facilitair als ICT, assets beheerd, onderhouden en vervangen. De faciliteiten voor het primaire proces zijn op een aantal gebieden verouderd en aan vervanging toe. Het betreft hier de werkomgeving voor medewerkers in de buitendienst en faciliteiten ten behoeve van opslag van materialen.

Duurzaamheid

De visie op duurzame bedrijfsvoering zal worden vastgesteld en worden uitgevoerd. Ook wordt er in het kader van de duurzaamheidsmaatregelen en onze ambitie om energieneutraal te worden per locatie een onderzoek gestart om te beoordelen of het mogelijk is om versneld van het aardgas af te kunnen. Eventuele maatregelen worden daarna geïmplementeerd. De herijking van de inkoopstrategie wordt aan het algemeen bestuur aangeboden en wordt na vaststelling geïmplementeerd, met focusgebieden duurzaam inkopen, innovatie en het stimuleren van regionale en lokale economieën.

Samenwerking en communicatie

In 2023 worden de verkiezingen georganiseerd en wordt er een overdrachtsdossier opgesteld. Het nieuwe bestuur zal worden geïnstalleerd en er komt een nieuw bestuursakkoord. De communicatievisie wordt geëvalueerd en er wordt een nieuwe communicatievisie opgesteld met een doorvertaling van het nieuwe bestuursakkoord. De doorontwikkeling van het team Strategie en Omgeving gaat helpen om tijdig in te spelen op veranderingen in en met de omgeving. Ook de implementatie van de participatievisie gaat hierbij helpen. Tevens worden een aantal samenwerkingsprojecten via het Waterschapshuis uitgevoerd. In 2023 wordt het projectplan fase II van de Blue Deal uitgevoerd en wordt de grensoverschrijdende samenwerking gecontinueerd.

Organisatie

Het programma Capaciteitsproblematiek, welke in 2022 gestart is, zal verder worden uitgevoerd. Het nieuwe financiële systeem gaat begin 2023 live. Dit vraagt ook in 2023 nog de nodigde nazorg. Daarnaast zijn er veel ontwikkelingen met betrekking tot wetgeving. De wetgeving ten aanzien van de Digitale Overheid wordt geïmplementeerd. Met het huidige bestuur zullen ambities worden bepaald, met het nieuw gekozen bestuur stellen we de ambities vast. Ook zullen ontwikkelpunten worden opgepakt in het kader van de privacy/AVG zodat er per 1 oktober 2023 volwassenheidsniveau 3 wordt bereikt. Voor de Baseline Informatie Beveiliging (BIO) worden daarnaast maatregelen geïmplementeerd om in 2023 volwassenheidsniveau 4 te bereiken. De informatiestrategie wordt verder geïmplementeerd. Hiermee worden tevens een aantal belangrijke voorwaarden gerealiseerd om kansen ten aanzien van de Digitale Transformatie te benutten.

De interne en externe dienstverlening wordt verbeterd en de strategische HR Agenda, inclusief de SPP, wordt uitgevoerd. De SPP geeft, zowel kwalitatief als kwantitatief inzicht in ons personeelsbestand. Dit draagt, samen met de uitvoering van het programma Capaciteitsproblematiek, bij aan een acceptabele werkdruk bij de medewerkers. Er wordt gewerkt conform de definitie financieel duurzaam beleid en we monitoren de voortgang van de maatregelen van het Water Beheer Programma (WBP).

Herijken kostentoedeling

De bekostiging van het 'watersysteembeheer' geschiedt uit: de ‘verontreinigingsheffing voor directe lozers’ en de ‘watersysteemheffing’. De verontreinigingsheffing kent hetzelfde tarief als het zuiveringstarief. De watersysteemheffing bestaat uit vier heffingen voor: (i) ingezetenen, (ii) gebouwd, (iii) ongebouwd en (iv) natuur. De procentuele toerekening naar deze heffingen geschiedt conform de door het algemeen bestuur vastgestelde kostentoedeling. Wettelijk is voorgeschreven dat de kostentoedeling voor de tarieven watersysteembeheer ten minste eens in de vijf jaar dient te worden herijkt. In de begroting 2022 was de laatste herijking. Er is daarbij afgesproken dat eind 2022 wordt gestart met de voorbereidingen van een kostentoedelingsonderzoek 2024. Dit kan dan worden meegenomen bij de voorbereidingen van het Bestuursakkoord 2023-2027 van het in maart 2023 te kiezen waterschapsbestuur.

Het nieuwe algemeen bestuur kan dan met ingang van de nieuwe bestuursperiode keuzes maken voor de kostentoedeling. Daarbij gaat het in het bijzonder om de hoogte van het inwoners/ingezetenen-aandeel. De hoogte van dit (solidariteits)deel van de watersysteemheffing wordt bepaald door bestuurlijke keuzes. Het overige deel van de heffing wordt toegedeeld aan de overige categorieën (gebouwd, ongebouwd en natuur) naar rato van de economische waarden en oppervlakten.

Het project modernisering huisvesting zal naar verwachting in 2023 opgeleverd worden. De toegangsbeveiliging is opgepakt en wordt in 2023 afgerond. De verbouwing van de voorlichtingsruimte zal ook in 2023 worden afgerond. Begin 2023 zal de verbouwing van Hardenberg starten. De start is echter afhankelijk van het onderzoek versneld van het aardgas af. De uitvoering van het park bij locatie Almelo zal naar verwachting ook in 2023 worden opgeleverd. Dit is echter afhankelijk van externe omstandigheden.

Het verbetertraject AM loopt tot 1-1-2023. Ook na deze datum zal de verdere ontwikkeling en implementatie nog doorgaan. Begin 2023 moet de organisatie in staat zijn om als onderdeel van de dagelijkse routine het assetmanagement verder te ontwikkelen en continu te verbeteren zonder dat daar een afzonderlijk ontwikkelprogramma voor nodig is. De aanduiding gereed wordt gehanteerd als (i) het betreffende onderdeel is afgrond óf (ii) wanneer er sprake is van voldoende kennis en ervaring om het als organisatie zelf verder te ontwikkelen en implementeren.

Implementatie omgevingswet

Het beheer van alle producten van de Omgevingswet zijn belegd in de lijn. De invoering van de omgevingswet wordt wederom uitgesteld, het is nu de bedoeling dat de wet per 1 juli 2023 in werking treedt Op 1 november 2022 zal de Eerste Kamer een besluit nemen over de datum van de inwerkingtreding van de Omgevingswet. Vooralsnog gaan we er vanuit dat deze datum stand houdt.

Participatiebanen

Net als in 2022 is het streven om 10% van de vacatures in 2023 in te vullen met participatiebanen. Dit betekent dat in 2023 drie vacatures als participatiebaan ingevuld wordt, totdat we als organisatie voldoen aan de norm.

Inrichtingsmaatregelen voor biodiversiteit

Alle geschikte overhoeken op eigen grond zijn ingezaaid met een meerjarig bloemenmengsel. Daarnaast zijn enkele houtwallen en singels omgevormd met nectarrijke struiken en bomen. Op de RWZI (rioolwaterzuivering) terreinen van Enschede en Emmen zijn plantvakken bloemrijk ingericht. Om de vijver bij het hoofdkantoor in Almelo is een bloemrijke zoom aangelegd.

De gevolgen van de prijsontwikkelingen voor de investeringen worden zo goed mogelijk in beeld gebracht. Er is echter nog te veel onzekerheid om goede voorspellingen te kunnen doen. Ook is de beschikbare capaciteit in de organisatie een groot risico.

Daarnaast zijn er nog een aantal andere ontwikkelingen welke van invloed kunnen zijn op het investeringskader, en daarmee, de programmering:

Assetmanagement (onderhoudsfilisofie waarin alle bedrijfsmiddelen worden betrokken zodat een afgewogen keuze wordt gemaakt voor een balans tussen bedrijfszekerheid en kosten)

De gevolgen van assetmanagement worden steeds inzichtelijker, maar er blijven onzekerheden bestaan. In de begroting van 2023 is hier zoveel mogelijk rekening mee gehouden en is er €150.000,- geprogrammeerd voor de informatievoorziening ten behoeve van assetmanagement.

PRAUT

Het project PRAUT is nog volop in uitvoering. Echter, de aangeschafte onderdelen voor de procesautomatisering zullen ook weer vervangen moeten worden. Deze kosten vallen ten laste van het programma Besturen en Organiseren. Er wordt een inventarisatie gedaan wanneer welke onderdelen vervangen dienen te worden en wat dat betekent voor het investeringskader van het programma.

Activeren van uren

Er is besloten om, net zoals in het programma watersysteem en waterketen, vanaf 2023 uren te activeren binnen het programma Besturen en Organiseren. Hoe dit precies vorm krijgt en wat de financiële consequenties zijn wordt op dit moment in beeld gebracht.

Schaalsprong

Bij het vaststellen van de MJV 2023-2032 is het algemeen bestuur akkoord gegaan met een schaalsprong in de organisatie. De financiële gevolgen van de schaalsprong voor het programma, met name de vervangingsinvesteringen voor ICT middelen, moeten nog inzichtelijk worden gemaakt.

Recente ontwikkelingen

De zogenaamde SAAS ontwikkeling (software as a service) heeft invloed op het investeringskader, en daarmee, de programmering. Dit betekent namelijk dat de kosten niet meer gedekt kunnen (en mogen) worden uit de investeringen, maar uit de exploitatie. De verwachting is dat er steeds meer gebruik gaat worden gemaakt van deze SAAS-oplossingen.

De verhoging van de jaarschijf 2023 wordt grotendeels veroorzaakt door het doorschuiven van een aantal deelprojecten van het project modernisering huisvesting uit 2022. Tevens is er een ophoging van 2023 door een aantal noodzakelijke facilitaire- en ICT vervangingsinvesteringen geprogrammeerd.

Deze noodzakelijke investeringen in ICT voor informatieveiligheid waren bij het opstellen van de MJV nog niet in beeld. Het nu opnemen van deze investeringen in 2023 gaat voor ca € 0,8 miljoen ten koste van de ruimte in latere jaren. Bij de eerstvolgende MJV in 2023 zullen wij een vollediger beeld hebben van de noodzakelijke investeringen in huisvesting en ICT. Aanvullend en beter inzicht in meer dan 100 panden en opstallen en in ICT assets is de basis om bij de volgende MJV een voorstel hierover op te kunnen stellen.

Toelichting grootste investeringen

Zoals eerder benoemd zal een aantal activiteiten van het project modernisering huisvesting en ICT starten of doorlopen in 2023. Dit betekent, ten opzichte van de MJV 2023-2032, een ophoging van de jaarschijf van huisvesting 2023 met circa € 1 miljoen. In verband met maatregelen in het kader van informatiebeveiliging is een bedrag van €700.000 opgevoerd. Dit betreffen grotendeels noodzakelijke vervangingsinvesteringen.

Netto kosten zijn de kosten die aan een programma worden toegerekend en waarvan zijn afgetrokken de opbrengsten (met uitzondering van de belastingopbrengsten en andere algemene opbrengsten) die aan het programma worden toegerekend. Op hoofdlijnen bestaan de netto kosten uit kapitaallasten, (toegerekende) personeels-/overheadkosten en overige kosten, elk voor circa 1/3e deel.

Het totaal van de middelen in dit programma worden bijvoorbeeld besteed aan:

• Bestuurs- en organisatiekosten (o.a. verkiezingen)
• Kosten financieel-, HRM- en ARBO beleid
• Uitvoeringskosten belastingheffing (GBLT (gemeenschappelijk belastingkantoor locosensus en tricijn))
• Kosten voor dienstverlening Rijk (waaronder basisregistratie WOZ)
• Innovatie
• ICT-beleid en digitalisering en informatieveiligheid
• Kosten voor huisvesting en interne faciliteiten
• Communicatie (beleid en uitvoering)

Het verschil in netto-kosten binnen dit programma t.o.v. 2022 is te verklaren door bijstellingen uit de 1e en 2e begrotingswijzigingen, voor zover die een effect hebben in 2023. Daarnaast worden de budgetten geïndexeerd en zijn ten opzichte van de MJV 2022-2031 een aantal autonome ontwikkelingen ontstaan. In paragraaf 5.1 van deze begroting is het verloop nader toegelicht. Deze ontwikkelingen tellen op tot een € 3,6 miljoen tot € 32,0 miljoen in 2023 miljoen en € 33,8 miljoen in 2026. De stijging van 3,4 miljoen ontstaat voor een belangrijk deel uit de stijging door de hogere indexen Daarnaast is er sprake van hogere kosten in de exploitatie door SAAS oplossingen in ICT toepassingen, kosten voor Privacy en Informatieveiligheid, kosten voor de verdere uitwerking beleid voor realisatie van het Water Beheer Programma in de komende jaren.